استاندارد های جوشکاری چیست؟
استانداردهای جوشکاری – welding standards مطابق. با تعریف انجمن جوشکاری آمریکا، اسنادی هستند. که فعالیتهای جوشکاری را مدیریت و.هدایت مینمایند.
این استانداردهای جوشکاری الزامات فنی برای. مواد، فرآیندها، محصولات، سیستمها یا. خدمات را توصیف میکنند. همچنین استانداردها اطلاعاتی درباره. تجهیزات، روشها، روند و. رویه ها و تستهای مورد نیاز را به ما ارائه میدهند.
این استانداردهای جوشکاری عبارت است از:
استانداردهای جوشکاری مجموعه ای از کدها، مشخصات، روشهای. توصیه شده، دسته بندیها ، راهنما و. دستورالعملهای صحیح که گرچه. اسناد مختلف ممکن است محتوای مشابهی. داشته باشند، اما. نمیتوان آنها را جایگزین یکدیگر نمود. کدها معمولاً برای فرآیندها اعمال. میشوند و نشانگر فعالیتهای اجباری. هستند ، در حالیکه. مشخصات در درجه اول الزامات را. برای محصولات مشخص مینماید.
ماهیت اختیاری استانداردهای جوشکاری. زمانی اجباری میشوند که در اسناد پروژه ها به. آنها ارجاع داده شده و. توسط مقامات ذیصلاح مورد تاکید قرار گرفته. و برای ایمنی عمومی و طبق. آیین نامه و بخشنامه های. مربوط به آن موضوع اعلام شده باشند.
بطور مثال:
استانداردهای جوشکاری که در جوشکاری هواگاز. و جوشکاری قوس الکتریکی به شکل. پیوند لب به لب، سپری و حفره‌ای میباشد.و رعایت نکردن این استانداردها. در صنایع، سالیانه خسارات جانی و. مالی زیادی را پدید می آورد.
این استانداردها برای لوله‌های. فولاد کربنی و کم آلیاژ کارایی دارد. این لوله‌ها نیز جهت انتقال. گاز، نفت خام، مشتقات. نفتی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین، برای انجام جوشکاری میتوان. از روشهای مختلفی استفاده کرد؛ اما در کلیه فرآیندهای.جوشکاری باید به استانداردها و. دستورالعملهای جوشکاری پایبند بود. عدم رعایت استانداردهای جوشکاری. ممکن است خسارتهای.جانی و مالی زیادی به صنعتگران تحمیل نماید. بنابراین، استانداردهای جوشکاری یکی. از نکات بسیار مهم در دنیای صنعت است. که باید جدی گرفته شود. همچنین هر نوع سازه و یا قطعه ای.استانداردهای جوشکاری خاص.خود را دارا میباشند.
بررسی دستورالعملها و استانداردهای جوشکاری
سازمانهای AWS ، ASME.و API دارای دستورالعملها.و استانداردهای جوشکاری مشخصی. برای هر قطعه یا سازه‌ای هستند. که اجرای آنها، ایمنی کار را. تا حد زیادی افزایش می‌دهد و. با توجه به نوع پروژه میتوان از دو. یا چند استاندارد استفاده نمود.
این استانداردها شامل.فرآیندهایی هستند که از قبل از جوشکاری. آغاز و پس از آن.نیز تا پایان آن ادامه می‌یابند. متخصصین و تکنسین های جوشکاری می‌توانند.با کمک این استانداردها. مراحل آماده‌سازی قطعه یا سازه، نحوه. جوشکاری، شرایط جوشکاری، روش. بازرسی و تایید جوش را فرا بگیرند.
یادگیری تخصصی دستورالعمل های جوشکاری.کمک مینماید تا کلیه عملیات جوشکاری.بدون مشکل انجام شوند. قبل از آغاز جوشکاری. باید دستورالعمل جوشکاری و. یا به اختصار WPS را تهیه نمود. معمولا بر حسب نیاز از دو یا چند. کد مختلف برای تهیه دستورالعملها و اسانداردهای جوشکاری استفاده میشود. برای مثال میتوان به مراحل. آماده سازی قطعه، انتخاب روش جوشکاری و.یا الکترود مناسب، وضعیت جوشکاری و. یا آمپر جوشکاری و همچنین شیوه بازرسی و. تایید جوش اشاره نمود.
معمولاً بسته به نوع قطعه.در فرآیند جوشکاری از انواع استانداردهای ASME و AWS و API استفاده.میشود که به صورت خلاصه به.بررسی انواع این استانداردهای جوشکاری میپردازیم.
انواع استانداردهای جوشکاری مورد استفاده در ایران و جهان:
استاندارد جوشکاری AWS :
استانداردهای جوشکاری AWS.یکی از معتبر ترین و در عین حال. پرکاربرد ترین استانداردها برای جوشکاری هستند. AWS نام انجمن جوشکاری. آمریکاست که نام.کامل آن American Welding Society میباشد. کار اصلی این انجمن. تحقیق و تهیه انواع دستورالعمل ها. برای جوشکاری و بازرسی جوش به شرح زیر میباشد:
استاندارد جوشکاری AWS D10.10
استاندارد پیشنهادات فنی.درباره گرمایش موضعی.سرجوشهای پایپینگ و. لوله گذاری میباشد. جهت مشخص کردن.گرمایش موضعی سرجوشهای. پایپینگ ،عملیات حرارتی.سرجوش یکی از تکنیکهای افزایش.مقاومت، استحکام و خواص مکانیکی. جوش بوده که موضوع اصلی این استاندارد است.
استاندارد جوشکاری
AWS A5.18 : جهت ارزیابی الکترودهای موجود.برای جوشکاری قوسی در. فولادهای کربنی بوده و.ازاستانداردهای مهم جوشکاری قوسی.با گاز محافظ میباشد.که به بررسی الکترودهای مورد.نیاز این جوشکاری برای کار با کربن استیل میپردازد.
- استاندارد جوشکاری
AWS A5.4 : که این استاندارد در مورد. الکترودهای جوشکاری SMAW می باشد. جوشکاری قوس الکتریکی (Shielded Metal Arc Welding).که به اختصار SMAW نامیده میشود، یکی.از قدیمی‌ترین روشهای جوشکاری فلزات. بوده و هنوز هم محبوبیت بالایی دارد.
- استاندارد جوشکاری
AWS A5.30 : که استاندارد فیلرهای.مصرفی جوشکاری و نحوه.به کار گیری آنها بوده و.به طور کامل به نکات فنی فیلرهای (Filler) مورد.استفاده در عملیات جوشکاری پرداخته. که کاربردهای فراوانی در جوشکاری.و بازرسی جوش در صنایع نفت و گاز دارد.
استاندارد جوشکاری
AWS A5 : که متریالهای مصرفی مورد.استفاده در جوشکاری در این بخش جمع آوری شده است.
- استاندارد جوشکاری
AWS D1.1 : که کدهای موجود برای جوشکاری.در این استاندارد آورده شده است. کد AWS D1.1 ، مربوط به جوشکاری.سازه های فولادی میباشد که شناخته شده.ترین کد ارائه شده توسط انجمن جوشکاری آمریکا AWS است. - استاندارد جوشکاری
AWS A1.1 : بررسی ابعادی جوشکاری به صورت کامل.در این استاندارد جمع آوری شده است.
استاندارد جوشکاری ASME :
سازمان ASME که با نام جهانی.American Society of Mechanical Engineers. شناخته می شود نیز مشابه سازمان.AWS می باشد، اما سازمان ASME.بصورت بسیار گسترده تر در رشته.مکانیک و ساخت انواع سازه های مختلف فعالیت می نماید. قوانینی که توسط ASME تدوین. شده است برای ارتقای ایمنی.هم در تولید کالاهای مهندسی و هم.برای مصرف کنندگان است، بنابراین. رعایت دستورالعملهای ASME در فرآیندهای.جوشکاری نیز بسیار حائز اهمیت میباشد.
سازمان ASME دارای تعالیف.بسیار زیادی در زمینه مکانیک و ساخت انواع تجهیزات می باشد.که اصلی ترین تالیفات مورد استفاده از. استانداردهای جوشکاری ASME مرتبط با بازرسی جوش و. همچنین تهیه WPS به شرح زیر می باشد.:
ASME SECTION 2 : این استاندارد برای.انتخاب متریال جوشکاری می باشد.
ASME SECTION 8 : این استاندارد موارد مورد نیاز برای.ساخت منابع تحت فشار می باشد.
- ASME SECTION 9 : این کد به صورت کامل به انتخاب روش جوشکاری. مناسب و دیگر پارامترهای مربوط به آن و.همچنین چگونگی بازرسی جوش میپردازد.
ASME SECTION 5 : تمامی مباحث مربوط به بازرسی جوشکاری.به صورت غیر مخرب.Non Destructive Testing) NDT ).در این بخش می باشد. بازرسی جوش و تست غیر.مخرب برای کنترل کیفیت قطعه استفاده می شوند.و باعث هیچگونه اثر تخریبی بر روی قطعه نمی شوند.
ASME B16 : بطور کلی مجموعه ای شامل چندین استاندارد است.که اکثرا مختص استانداردهای متریال و.ساخت و طراحی در صنایع نفت و.گاز و پتروشیمی می باشند که. موارد مربوط به جوشکاری به شرح زیر است:
ASME B16.25 این کد برای لبه های جوش شونده در خطوط لوله استفاده می شود و استاندارد لبه های جوش شونده لوله ها میباشد.
ASME B16.9 برای فیتینگ های جوشکاری از. این استاندارد استفاده میشود.
- ASME B16.49 استاندارد خم های جوشی.بوده و برای لبه سازی خم های جوش شونده یا.Welded Bends از این استاندارد استفاده می شود.
استاندارد جوشکاری API :
سازمان API نیز که.نام آن American petroleum institute.میباشد در زمینه تحقیق و توسعه ، ساخت.و بهره برداری اصولی از انواع لوله های گازی و.نفتی فعالیت میکند و. اجرای این استاندارد میتواند به پیشبرد.صحیح و با کیفیت سیستم‌های.لوله گذاری و لوله کشی کمک بسیاری نماید. استاندارد API نیز بیشتر به تست و بررسی جوشکاری میپردازد.
استاندارد جوشکاری API 2X :
برای بازرسی جوش و تست غیر مخرب ( Non Destructive Testing ) NDT استراکچرهای خشکی استفاده می شود و دستورالعمل های پیشنهادی برای تست التراسونیک سازه UT ، تست غیر مخرب ذرات مغناطیسی MPT و تایید صلاحیت تکنسینهای جوش و بازرسی را برای سازه های فراساحلی ارائه می دهد. سازه‌های فرا ساحلی سازه هایی هستند که در نواحی دور از ساحل و در اعماق مختلف و در اشکال مختلف و با اهداف مشخص ساخته و نصب میشوند.
از انواع این سازه‌ها میتوان برج‌های انتقال امواج ماکرویو، تولید انرژی و سکوهای نفت و گاز و سکوهای انتقال و فراورده‌های هیدرو کربوری را نام برد. طراحی و ساخت و نصب سازه‌های دریایی با توجه به شرایط ویژه محیط و بارگذاری‌های مربوطه در رده پیشرفته‌ترین مسائل مهندسی قرار گرفته و در حال حاضر مطالعات بسیاری در زمینه‌های مختلف آن از جمله بحث خستگی این سازه‌ها تحت بارهای ناشی از موج و جریان‌های دریایی در حال انجام است.
انواع استاندارد جوشکاری API
API 1104 مهم ترین استاندارد برای جوشکاری خطوط لوله این استاندارد می باشد.
API 111 این استاندارد به طراحی و شناخت و تعمیر خطوط لوله سازه های دریایی Offshore Structures میپردازد.
API 1110 از این استاندارد برای بازرسی و تست خطوط لوله انتقال استفاده می شود.
API 598 این استاندارد برای بررسی شیرآلات صنعتی نفت و گاز و پتروشیمی استفاده می شود. این استاندارد بازرسی ، معاینه ، آزمونهای تکمیلی و الزامات تست فشار را برای شیرآلاتی شامل میشود که دارای سیت (Seat) ارتجاعی ، غیر فلزی (به عنوان مثال سرامیک) و شیرآلات metal-to-metal-seated می باشند و از نوع شیر دروازه ای (Gate) ، کره ای (Glob) ، پلاگ ، Ball ، چک ولو و پروانه ای هستند.
API RP 572 برای بازرسی وتست مخازن تحت فشار از این استاندارد استفاده می شود.
API 20D این استاندارد منحصراً به بررسی و چگونگی آزمون و تستهای غیر مخرب ( Non Destructive Testing ) NDT برای تجهیزات نفت و گاز میپردازد.
API 582 این استاندارد روشهای جوشکاری را در صنایع نفت و گاز بررسی می کند.
API 577 مباحث جوشکاری و بازرسی آن در این استاندارد آورده شده است.
